- porządkuje i ujednolica prawo o systemie nauki i szkolnictwa wyższego,
- zmniejsza wolumen przepisów ustawowych,
- zmniejsza o ponad połowę liczbę rozporządzeń,
- ogranicza regulacje prawne o charakterze ustawowym do najważniejszych kwestii systemowych,
- zwiększa autonomię uczelni poprzez zwiększenie roli statutów uczelni.
Co reforma zmieni?
- zrównoważony rozwój – wsparcie nauki i szkolnictwa wyższego we wszystkich regionach polski,
- pracownicy uczelni – stabilność zatrudnienia oraz nowe ścieżki kariery akademickiej i naukowej,
- ustrój nauki i szkolnictwa wyższego – tradycja wolności akademickiej,
- studenci – kształcenie przyszłych elit,
- harmonogram reformy – rozsądne wdrażanie,
- doktoranci i młodzi naukowcy – budowa kapitału polskiej nauki,
- badania naukowe i ewaluacja działalności naukowej – uwalniamy potencjał polskiej nauki.
Gospodarzem świata akademickiego pozostaje wspólnota uczelni, która zostaje prawnie umocowana w ustawie. Zgodnie z projektem wspólnotę uczelni stanowią pracownicy uczelni, nauczyciele akademiccy, doktoranci i studenci.
- odejście od szczegółowego regulowania funkcjonowania wewnętrznej struktury uczelni,
- poszerzenie autonomii organizacyjnej uczelni dające pole do interdyscyplinarnych badań i dydaktyki,
- możliwość elastycznego tworzenia jednostek organizacyjnych w uczelniach.
Organy uczelni publicznej:
- rektor,
- senat,
- rada uczelni.
Pozostałe organy może określić statut uczelni, który uchwalany jest przez senat uczelni.
Rektor
Ustawa wprowadza efektywny system zarządzania w uczelni. Rektor będzie miał kompetencje odpowiadające współczesnym wyzwaniom organizacyjnym uczelni. Zakres decyzyjności rektora będzie ograniczony przepisami ustawowymi, a sposób ich wykonywania może być uszczegółowiony w statucie uczelni.
Senat
Najważniejsze kompetencje:
- uchwalanie statutu,
- uchwalanie regulaminu studiów,
- opiniowanie projektu strategii uczelni,
- powoływanie i odwoływanie członków rady uczelni,
- przeprowadzanie oceny funkcjonowania uczelni, w tym realizacji strategii uczelni,
- nadawanie stopni naukowych, także w zakresie sztuki i tytułu honoris causa lub wskazanie organu uczelni, który będzie nadawał stopnie,
- określanie programów studiów, studiów podyplomowych oraz programów kształcenia w szkołach doktorskich.
Rada uczelni
W polskim projekcie ustawy rada uczelni będzie w całości wybierana przez społeczność akademicką danej szkoły wyższej, a jej rolą będzie wspieranie władz uczelni w sprawie możliwych kierunków rozwoju. Żeby ten głos był szerszy i pełniejszy, ponad połowę składu będą stanowiły osoby spoza samej uczelni. Rada ma za zadanie stworzyć nowe możliwości dla profesjonalnego zarządzania uczelniami oraz otworzyć uczelnię na szerszą współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym.
Rada uczelni to nowy organ uczelniany, wprowadzony przez Konstytucję dla Nauki.
Najważniejsze kompetencje rady uczelni:
- uchwalanie strategii uczelni,
- opiniowanie projektu statutu,
- monitorowanie gospodarki finansowej uczelni,
- monitorowanie zarządzania uczelnią,
- wskazywanie kandydatów na rektora,
- opiniowanie planu rzeczowo-finansowego i zatwierdzanie sprawozdania z jego wykonania.
Prawa i przywileje studentów
- zachowana zasada bezpłatności studiów,
- utrzymanie dotychczasowego systemu stypendialnego dla studentów:
- stypendium socjalne,
- stypendium dla osób niepełnosprawnych,
- stypendium rektora.
- utrzymanie dotychczasowych przywilejów studenckich m.in. 50% ulgi w opłatach za przejazdy publicznymi środkami komunikacji miejskiej.
Reforma wprowadza nowe rozwiązania dodatkowej ochrony praw studenta. W miejsce dotychczasowego modelu zawierania umów student-uczelnia, reforma wprowadza skuteczniejsze rozwiązania:
- Uczelnia będzie musiała ustalać wysokość wszelkich opłat na cały okres studiów.
- Uczelnia będzie miała 30 dni na wydanie dyplomu swojemu absolwentowi.